Η Ειρήνη Παππά (3 Σεπτεμβρίου 1929 ή, σύμφωνα με άλλη πηγή, 1926) είναι Ελληνίδα ηθοποιός διεθνούς φήμης.
Γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας και το πραγματικό της επώνυμο είναι Λελέκου.
Τρεις από τις ταινίες στις οποίες η Ειρήνη Παππά πρωταγωνίστησε προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, με την γαλλόφωνη Ζ του Κώστα Γαβρά να το κατακτά, ενώ υποψήφιες υπήρξαν επίσης και δύο ελληνικές ταινίες, μεταφορές στην μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια.
Η εφηβεία της, τη βρίσκει στην Αθήνα να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στην Εθνική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Στα 15 της είχε ήδη πάρει τον καλλιτεχνικό της δρόμο, αφού εργαζόταν σαν ραδιοφωνική παραγωγός, τραγουδίστρια και χορεύτρια. Μόλις ενηλικιώθηκε παντρεύτηκε τον συγγραφέα Άλκη Παππά και παρόλο που ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ, η ηθοποιός διατήρησε το επίθετο με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστή.
Οι τραγωδίες που την ανέδειξαν
Από τα πρώτα της βήματα στο θεατρικό σανίδι συμμετείχε σε αρχαίες τραγωδίες και αργότερα έγινε πρωταγωνίστρια. Οι ερμηνείες της σε έργα όπως η «Μήδεια» και η «Ηλέκτρα» έλαβαν εξαιρετικές κριτικές και η Ειρήνη Παππά έγινε διάσημη. Το 1962 συνεργάστηκε με τον Μιχάλη Κακογιάννη και πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά της «Ηλέκτρας» μαζί με τον Γιάννη Φέρτη, την Αλέκα Κατσέλη και τον Μάνο Κατράκη. Η ταινία συνολικά κέρδισε 24 βραβεία και διακρίσεις.
Η συνεργασία της με τον μεγάλο σκηνοθέτη συνεχίστηκε το 1971 με τις Τρωάδες και το 1977 με την Ιφιγένεια. Στις Τρωάδες, που γυρίστηκε στα αγγλικά με ξένους ηθοποιούς, η Παππά γνώρισε τη συμπρωταγωνίστριά της Κάθριν Χέμπορν, που ενσάρκωσε την Εκάβη, με την οποία ανέπτυξαν δυνατή φιλία. Μάλιστα η Χέμπορν δήλωνε δημόσια ότι η Παππά είναι μια από τις καλύτερες ηθοποιούς του σινεμά.
Η αγάπη και ο σεβασμός της ηθοποιού για τις αρχαίες τραγωδίες αποδείχτηκε πριν από μερικά χρόνια,
όταν η ίδια αποφάσισε να σταματήσει να ερμηνεύει τέτοιους ρόλους. «Αποφάσισα ότι δε θα παίξω πια, διότι η τραγωδία συνεπάγεται μια τεράστια ευθύνη. Και ο φόβος ότι θα μπορούσα να μην ανταπεξέλθω, θα με έκανε να νιώσω πολύ άσχημα», δήλωσε σε συνέντευξή της σε εφημερίδα της Ρώμης.
Οι ταινίες της που κυκλοφόρησαν στο εξωτερικό, αλλά και οι διθυραμβικές κριτικές για τις θεατρικές της ερμηνείες έκαναν τους Αμερικάνους παραγωγούς να την αναζητήσουν και να της ζητήσουν συνεργασία. Έτσι η Ειρήνη Παππά έπαιζε σε αρκετές παραστάσεις του Μπρόντγουει. Το ντεμπούτο της ήταν με το έργο «Εκείνο το καλοκαίρι» που ανέβηκε το 1967 και στο οποίο συμπρωταγωνιστούσε με τον Τζον Βόιντ, πατέρα της διάσημης ηθοποιού Ατζελίνας Τζολί.
Ο κινηματογράφος
Η Ειρήνη Παππά έχει πάρει μέρος σε σχεδόν 80 ταινίες. Εκτός από τις επιτυχημένες μεταφορές των τραγωδιών, οι πιο γνωστές ταινίες της είναι «Τα κανόνια του Ναβρόνε», όπου ενσαρκώνει την αγωνίστρια Μαρία Παπαδήμου (1961) και ο «Αλέξης Ζορμπάς», που ενσαρκώνει τη χήρα.
Οι ταινίες είχαν τέτοια επιτυχία στο εξωτερικό και η προβολή της χώρας βοήθησε στην ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. Η ίδια η ηθοποιός έχει δηλώσει για τους ρόλους που επέλεγε: «Ποτέ δεν θέλησα να παίξω αισθησιακούς ρόλους ή ρόλους επιθυμητών γυναικών. Αυτό που ήθελα πάντα είναι να παίζω εμένα, δηλαδή την ανεξάρτητη αγωνίστρια».
Η γοητεία της Ειρήνης Παππά
Η Ειρήνη Παππά ποτέ δεν υιοθέτησε τον τίτλο της σταρ ωστόσο σαν γυναίκα γοήτευε πολύ τους άνδρες. Μάλιστα, πολλές φορές δεν δίσταζε να εμφανίζεται μπροστά σε δημοσιογράφους και φωτογράφους χωρίς μακιγιάζ. Εκτός από τον γάμο της που άρχισε και τελείωσε όταν ήταν πολύ νέα, η σχέση της που απασχόλησε αρκετά τον τύπο της εποχής ήταν αυτή με τον Μάρλον Μπράντο, τον οποίο η Ελληνίδα ηθοποιός συνέχισε να γοητεύει ακόμα και μετά τον χωρισμό τους.
Η Παππά γοήτευσε ιδιαίτερα και τον Κολομβιανό συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Οι δυο τους συναντήθηκαν λίγο πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα της ταινίας Ερέντιρα που βασίστηκε στο βιβλίο του συγγραφέα. Όταν τη συνάντησε ο Μάρκες, ήταν σίγουρος ότι η Παππά θα ενσάρκωνε την πρωταγωνίστρια και μόλις πληροφορήθηκε ότι ο ρόλος της ήταν αυτός της ηλικιωμένης κακιάς, δήλωσε δημόσια :
«Είμαι αντίθετος με το ότι η Ειρήνη Παππά παίζει το ρόλο της άκαρδης γιαγιάς. Θα ήθελα να έπαιζε την Ερέντιρα γιατί είναι η πιο νέα, η πιο ωραία και η πιο λυγερή στην ταινία». Η ερμηνεία της όμως δικαίωσε τον σκηνοθέτη που την είχε επιλέξει και έκανε τον συγγραφέα να παραδεχτεί:« μετέτρεψε το πρόσωπο της γιαγιάς σε κάτι άλλο».
Η προσφορά της Ειρήνης Παππά στην τέχνη
έχει αναγνωριστεί πολλές φορές τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, μέσα από τις αμέτρητες διακρίσεις που έχει λάβει κατά καιρούς. Εκτός από το Όσκαρ που κέρδισε το 1969 για την ερμηνεία της στην ταινία «Ζ» του Κώστα Ζαβρά, έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία. Ακόμα και σήμερα, που έχει αποσυρθεί από τα θεατρικά δρώμενα, το όνομα της είναι κορυφαίο και οι ερμηνείες της αποτελούν μάθημα υποκριτικής για τους νεότερους ηθοποιούς.
Η Ειρήνη Παππά συμμετείχε σε πολλές χολιγουντιανές παραγωγές, ενώ πρωταγωνίστησε και στο θέατρο Μπρόντγουεϊ. Σήμερα ζει στην Αθήνα, κοντά στου Φιλοπάππου.
Μεταπολιτευτικά είχε ασχοληθεί και με την πολιτική. Ήταν μέλος του ΚΚΕ, αλλά θαύμαζε και την προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου. Είχε γίνει φίλη με την Δήμητρα Λιάνη και όταν στην τελευταία κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου (1993-1996) η Λιάνη είχε γίνει στόχος επιθέσεων από τα ΜΜΕ, η Ειρήνη Παππά την υπερασπίστηκε.
Φιλμογραφία
Έχει συμμετάσχει σε πάνω από 80 κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Μερικές από τις σημαντικότερες είναι οι ακόλουθες:
1948 | Χαμένοι άγγελοι |
1959 | Ψιτ… κορίτσια! |
1959 | Η λίμνη των στεναγμών …. κυρα-Φροσύνη |
1959 | Μπουμπουλίνα …. Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα |
1961 | Τα Κανόνια Του Ναβαρόνε …. Μαρία |
1961 | Αντιγόνη …. Αντιγόνη |
1962 | Ηλέκτρα …. Ηλέκτρα |
1964 | Αλέξης Ζορμπάς …. χήρα |
1969 | Ζ …. Ελένη |
1971 | Τρωάδες …. Ελένη |
1976 | Το μήνυμα …. Χιντ |
1977 | Ιφιγένεια …. Κλυταιμνήστρα |
1979 | Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι |
1993 | Πάνω, κάτω και πλαγίως …. Μαρία |
1997 | Οδύσσεια (ταινία) …. Αντίκλεια |
2001 | Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλλι …. Δροσσούλα |
2003 | Και το τρένο πάει στον ουρανό |
Μουσική
1968 | Ειρήνη Παπά – Σε ένδεκα τραγουδια του Μίκη Θεοδωράκη |
1969 | Irene Papas – Canta Theodorakis |
1972 | Aphrodite’s Child – 666 |
1977 | Μαρκόπουλος Γιάννης – Ελεύθεροι πολιορκημένοι |
1978 | Ειρήνη Παπά ● Βαγγέλης Παπαθανασίου – Ωδές |
1982 | Demis Roussos- Demis |
1986 | Ειρήνη Παπά ● Βαγγέλης Παπαθανασίου – Ραψωδίες |
2001 | Τάσος Καρακατσάνης – …Και Το Τρένο Πάει Στον Ουρανό |
Πηγές: news247.gr | el.wikipedia.org