Το κουκλόσπιτο του Χένρικ Ίψεν

Σχεδόν εκατόν σαράντα χρόνια μετά τη συγγραφή του (1879), Το κουκλόσπιτο του Χένρικ Ίψεν μάς καλεί να ακολουθήσουμε ξανά την εμβληματική Νόρα, την πρώτη χειραφετημένη γυναίκα που ανέβηκε στη θεατρική σκηνή σκανδαλίζοντας τα ευρωπαϊκά ήθη, στο ταξίδι της προς την αυτογνωσία.

Η απαράμιλλη ποιητικότητα της ιψενικής θεατρικής γραφής, σε συνδυασμό με τη διεισδυτικότητα της αντιμετώπισης όχι μόνο του κοινωνικού ζητήματος των δικαιωμάτων της γυναίκας, αλλά πρωτίστως της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης, διατηρούν την επίδραση του θεατρικού αυτού έργου αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου.

Το κουκλόσπιτο είναι η ιστορία μιας γυναίκας που ξαφνικά ξυπνά και βλέπει την πραγματική οικογενειακή της κατάσταση, βλέπει το «ζωτικό ψεύδος», πάνω στο οποίο βάσισε τη ζωή της. Παντρεύτηκε και έκανε παιδιά με έναν «άγνωστο», κάποιον που πάντα τη μεταχειριζόταν σαν παιδί και τη θεωρούσε κτήμα του. Γι’ αυτόν τον λόγο παραιτείται από την παλιά ζωή της και την κίβδηλη υπόσταση του «κουκλόσπιτού» της. Νιώθει ότι πρέπει να βγει έξω στον πραγματικό κόσμο. Εκεί θα κάνει το πρώτο βήμα σε έναν κόσμο διαφορετικό, πιο σκληρό και πιο μοναχικό – αλλά έναν κόσμο που θα της δίνει ελπίδα για κάτι καλύτερο. Σχολιάζοντας την κατάστασή της σε επιστολή του, ο Ίψεν σημειώνει: «Η στιγμή που αφήνει το σπίτι της είναι η στιγμή που αρχίζει η ζωή της… Σ’ αυτό το έργο υπάρχει ένα μεγάλο, ενήλικο παιδί, η Νόρα, που πρέπει να βγει έξω στη ζωή να ανακαλύψει τον εαυτό της».

Γράφει ο Γιώργος Σκεύας:

«Μελέτησα, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη δομή του έργου και τον τρόπο που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τις λέξεις και τον λόγο για να οδηγηθεί σε ένα είδος ποιητικής σύνθεσης, παρόλο που έγραφε σε ελεύθερη πρόζα. […] Πολλές φράσεις και νοήματα επαναλαμβάνονται μέσα στη ροή της αφήγησης από διαφορετικά πρόσωπα, δημιουργώντας μουσικά μοτίβα, τα οποία ενίσχυσα και “φανέρωσα” στον βαθμό που μπορούσα. Ήθελα η γλώσσα να είναι άμεσα αναγνωρίσιμη από τον σημερινό αναγνώστη-θεατή, σαφής και ακριβής, διατηρώντας παράλληλα μια αίσθηση της εποχής που γράφτηκε το έργο».

Η μετάφραση-διασκευή πραγματοποιήθηκε για την παράσταση Το κουκλόσπιτο, η οποία παρουσιάζεται στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων-«Λευτέρης Βογιατζής» σε σκηνοθεσία Γ. Σκεύα έως τις 26 Απριλίου.